مدیریت خوردگی

یک سیستم مدیریت خوردگی (CMS)  مجموعه مستند از پروسه‌ها و دستورالعمل‌های موردنیاز برای برنامه ریزی، اجرا و بهبود قابلیت یک سازمان است. همچنین برای مدیریت تهدیدی به نام خوردگی در برابر دارایی­‌ها و سیستم‌های دارایی است.

CMS نمی­‌تواند یک سیستم مدیریت مستقل باشد. این موضوع با توجه به نیاز به مدیریت خطر خوردگی در طول چرخه عمر دارایی توسط گروه‌­های مختلف در یک سازمان است. به طور معمول، CMS شکل اجزای ایجاد شده در یک چهارچوب تعریف شده در سیستم مدیریت را به خود می­‌گیرد.

CMS باید بخشی از سیستم مدیریت یکپارچگی دارایی (AIMS) یک سازمان باشد. CMS باید برای مدیریت تهدیدات خوردگی و همچنین دیگر تهدیدهای غیرمرتبط به خوردگی دارایی‌ها یا سیستم‌های دارایی طراحی شده باشد.

برای نمونه، نمودار شکل زیر ارتباط متقابل سیستم‌­‍‌های مختلف مدیریت سازمانی برای یک شرکت خط لوله را نشان می‌دهد. CMS در آن گنجانده شده است.

این سیستم‌های مدیریت سازمانی به موضوعات مهمی از جمله ایمنی، کیفیت، یکپارچگی ساختاری و محیط می‌پردازند. همچنین اغلب در بسیاری از ارگان‌ها وجود دارند. برای سازمان‌های بدون سیستم مدیریت، استقرار یک سیستم مدیریتی نسبت به مدیریت خوردگی اولویت دارد.

شکل زیر تقابل بین CMS و سایر سیستم‌های مدیریت سازمانی را نشان می‌دهد. این شکل به المان‌های سیستم مدیریت استاندارد و المان‌های ویژه خوردگی تقسیم شده است.

نمودار، دو شاخه سیستم مدیریت را نشان می‌­دهد:

 (i) المان‌های سیستم مدیریتی که کلیه تهدیدها را شامل می‌شود (از جمله خوردگی)

(ii) المان‌‌های ویژه خوردگی

المان‌های سیستم مدیریت، در بالای مثلث به صورت سلسله مراتب مشخص است. این المان‌ها شامل خط مشی، استراتژی­‌ها، اهداف و تسهیل گرها، کنترل­‌ها و اقدامات هستند.

المان‌های تسهیل کننده و کنترل کننده‌ها از جمله المان‌‌های فرعی هستند. این المان‌ها برای همه المان‌های سیستم مدیریت اعمال می­‌شوند، از جمله موارد زیر:

• خوردگی
• سازمان
• منابع
• مدیریت ریسک
• آموزش و صلاحیت
• بررسی مدیریت
• بهبود مستمر

(لیست کامل المان‌های فرعی در نمودار آورده شده است)

المان‌های ویژه خوردگی از طریق برنامه‌ها، رویه‌ها و روش‌های کاری پیاده سازی می­‌شوند.

شکل زیر نشان می‌دهد چگونه مدیریت خوردگی از طریق المان‌های سیستم مدیریت استاندارد در چارچوب یک سیستم مدیریت کلی قرار می­‌گیرد.

نمودار موجود در شکل زیر، روند برنامه­‌ریزی خوردگی مبتنی بر ریسک، مشابه ISO 31000، اصول و دستورالعمل‌های مدیریت ریسک را نشان می‌دهد که شامل موارد ارزیابی خطر و پیشگیری یا کاهش دادن آن است.

این نوع تحلیل، که در دو بخش پایین هرم مدیریت قرار می­‌گیرد، نیاز به دانش فنی بالا در مورد مکانیسم‌های خوردگی بالقوه یا موارد موجود برای کاهش دادن دارد.

این فرایند همچنین می­‌تواند به عنوان ورودی برای یک فرایند تصمیم‌گیری مبتنی بر ریسک کامل که شامل عواقب و زمینه­‌های مرتبط است باشد؛ همانگونه که بعداً در این بخش توضیح داده می‌شود.

با این حال، بسته به نوع صنعت، انطباق مقررات، قابلیت اطمینان مورد نیاز و ملاحظات بازگشت سرمایه (ROI) نیز ممکن است از روش‌­های دیگر فرایندهای برنامه ریزی خوردگی استفاده شود.

توجه به این نکته مهم است که صرف نظر از نوع فرآیند برنامه ریزی خوردگی، پرسنل، برنامه‌ها، رویه‌ها و روش کار از طریق المان‌های سیستم مدیریت استاندارد کنترل و بهینه می‌شوند.

آموزش و صلاحیت پرسنلی ارزیابی‌های خوردگی را انجام می­‌دهند یا گزینه‌­های پیشگیری یا تخفیف را تعیین می­‌کنند. این کار باید از طریق سیستم مدیریت تعریف شده و بطور مداوم انجام شود.

بعلاوه، راه‌های ارتباطی و فرم‌ها یا اسناد قابل اجرا می­‌توانند از طریق سیستم مدیریت استاندارد و مداوم بهبود یابند.

برنامه‌های سیستم مدیریت خوردگی باید به کلیه بهره برداران مربوطه به میزان جزئیات هم‌انداره با مشارکت یا منافع تجاری آن‌ها در تحویل برنامه‌ها اعلام شود.

جزئیات پیاده سازی المان‌های مدیریت به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع خوردگی که انتظار می‌رود یا دیده می‌شود.
• چرخه عمر دارایی یا سیستم‌های دارایی.
• بازگشت سرمایه (ROI)
• اهمیت دارایی یا سیستم‌های دارایی.
• الزامات نظارتی قابل اجرا
• روش های موجود برای تخفیف

سطح نهایی المان‌های CMS؛ مثالی از فرایندهای خاص خوردگی و اسناد، شامل رویه‌ها و روش‌های کاری ناشی از برنامه‌های خوردگی است. این مورد شامل رویکرد پیاده سازی، تأیید، بازرسی و اقدامات تخفیف است.

به عنوان مثال، اگر پوشش مجدد گزینه کاهش دهنده­ای باشد که در طی فرایند برنامه ریزی خوردگی انتخاب شده است، روش‌های مربوطه و روش‌های کار ممکن است شامل آماده سازی سطح، کاربرد پوشش و بازرسی پس از پوشش باشد.

برای به حداکثر رساندن اثربخشی، CMS باید تهدیدات ناشی از خوردگی را در هر یک از مراحل مهم چرخه عمر دارایی، از طراحی تا بهره برداری از بین برد. این مورد در شکل  زیر نشان داده شده است.

علاوه بر این، فرایندهای بهبود مستمر CMS امکان بررسی و بهبود نه تنها در طول عمر یک دارایی خاص، بلکه در چرخه‌های عمر دارایی‌های مشابه یک سازمان را فراهم می­‌کند.

در این زمینه، اصطلاح “دارایی” دارایی‌های فردی، نوع دارایی‌ها یا سیستم‌های دارایی است که یک سازمان بدست می‌آورد، می‌سازد و یا زیاد می­‌کند.