بازرسی بر مبنای ریسک (RBI) یک فرآیند تجاری تعمیر و نگهداری بهینه است که برای بررسی تجهیزاتی مانند مخازن تحت فشار، مبدل های حرارتی و پایپینگ در کارخانه های صنعتی استفاده می شود. RBI یک روش تصمیم گیری برای بهینه سازی طرح های بازرسی است که اغلب در صنایع مهندسی استفاده می شود. همینطور در صنعت فرآیند (نفت و گاز، پتروشیمی، داروسازی، تولید برق) هم غالب است. ما از سطوح ریسک ارزیابی شده برای توسعه یک برنامه بازرسی اولویت بندی شده استفاده می کنیم. به طور کلی، RBI بخشی از مدیریت ریسک و قابلیت اطمینان است. اساس اکثر برنامه های RBI مدار خوردگی است که در آن هر مدار را می توان از نظر سطوح خطر نسبی برای کمک به برنامه ریزی بازرسی و نگهداری مقایسه کرد.
بازرسی بر مبنای ریسک، فرآیند توسعه یک طرح بازرسی بر اساس آگاهی از خطر تخریب و شکست است. فرایند اساسی ، تجزیه و تحلیل (آنالیز) ریسک است. این ترکیبی از ارزیابی احتمال شکست و تخریب در اثر نقص و تخریب به همراه ارزیابی عواقب چنین تخریبی است.
اطلاعات به دست آمده از این فرایند برای شناسایی (الف) نوع خسارت احتمالی، (ب) مواردی که چنین خسارتی ممکن است رخ دهد، (ج) سرعت تکامل خسارات و (د) خطراتی که در صورت شکست و تخریب باعث ایجاد خطر خواهد شد به کار می‌رود.
مناطق دارای ریسک بالا معمولاً دارای مکانیزم‌های تخریب معتبر همراه با پیامدهای بالای ناشی از تخریب سازه، انتشار مواد خطرناک یا ذخیره انرژی هستند. ما در هر بخش صنعتی می توانیم از بازرسی مبتنی بر ریسک استفاده کنیم. اما بیشترین علاقه مندی در بخش‌های انرژی و پتروشیمی دیده می شود. در صنعت، RBI را به عنوان راهی برای به دست آوردن مزایای اقتصادی در بازه های زمانی طولانی می شناسیم.
مفهوم RBI
بازرسی مبتنی بر ریسک اجازه می دهد تا تلاش های بازرسی، آزمایش و تعمیر و نگهداری بر روی مهمترین قطعات تجهیزات متمرکز شود. با استفاده از روش RBI می توانیم تمامی اجزای فرآیند را بر اساس ریسک رتبه بندی کنیم. همچنین می توانیم زمان بازرسی بعدی را مشخص و بر اساس ریسک ، بهینه سازی هزینه را انجام دهیم.
مفهوم RBI در این است که ریسک خرابی را می توان با سطح قابل قبولی که حد آن مشخص است، ارزیابی کرد. همچنین به کمک بازرسی و تعمیر اطمینان حاصل کرد که مقدار خطر و ریسک، زیر آن حد پذیرش می باشد. ما در بازرسی ها معمولاً از آزمایش های غیر مخرب استفاده می کنیم . تجزیه و تحلیل RBI می تواند از نظر ماهیت کیفی، کمی یا نیمه کمی باشد. احتمال خرابی و شکست بر اساس انواع مکانیسم های تخریب موجود در قطعه، تخمین زده می شود. پیامد شکست برای همه پیامدهای مهم مانند ایمنی، اقتصاد و محیط زیست تعریف می شود و به عنوان نتیجه یک شکست بر اساس این فرض که چنین شکستی رخ خواهد داد ارزیابی می شود.
